ประเพณีก่อเจดีย์ทรายและสรงน้ำพระเดือน ๕

             ประเพณีบุญก่อเจดีย์ทรายและสรงน้ำพระเดือน ๕  ภาษาถิ่นเขมรแถบเมืองขุขันธ์เรียกว่า "ดั๊กเปรี๊ยะแฮแคแจด"  พิธีนี้  เริ่มต้นโดยผู้เฒ่าผู้แก่ของหมู่บ้าน ทายกวัด  และผู้ใหญ่บ้าน / กำนัน  จะประชุมลูกหลานแจ้งให้ทราบทั่วกันว่า  ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๕ เป็นวันสรงน้ำพระพุทธรูปและก่อเจดีย์ทรายของหมู่บ้าน/ชุมชน  ขอให้สมาชิกทุกครัวเรือนทั้งที่เป็นเฒ่าแก่หนุ่มสาวไปพร้อมกันที่วัดเวลาบ่าย  พระสงฆ์ท่านจะลงไปที่อุโบสถ  เพื่ออัญเชิญพระพุทธรูปสำคัญองค์ใดองค์หนึ่งในอุโบสถมาเป็นประธานในพิธี ชาวบ้านจะช่วยกันทำหลักปักในลานวัด  เป็นระยะ ๆ ห่างกันประมาณ ๓ เมตรต่อหลัก ปักประมาณ ๘ หลักหน้าอุโบสถเพื่อเป็นตำแหน่งที่จะก่อกองทราย  ได้เวลาพอสมควรชาวบ้านก็จะพากันอัญเชิญพระพุทธรูปที่เป็นประธานในพิธีแห่ไปรอบ ๆอุโบสถ 3 รอบ  แล้วอัญเชิญมาประดิษฐานไว้ตรงกลางหอสรงน้ำพระพุทธรูป  แล้วพระสงฆ์จะนำเอาน้ำที่ประชาชนหาบไปในขณะนั้น เทใส่บนรางน้ำที่เตรียมไว้แล้ว  น้ำก็จะไหลไปตามรางลงไปรดพระพุทธรูปด้านล่างและไหลลงไปยังใต้ถุนหอสรงน้ำพระพุทธรูป(พิธีนี้น่าจะได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์ ในการบูชาศิวลิงค์เขาจะเทน้ำรดศิวลิงค์ แล้วน้ำไหลตามศิวลึงลงสู่โยนีและไหลลงไปลงยังท่อโสมสูตร ไหลต่อลงไปยังสระน้ำ หรือบารายณ์ในที่สุด ถือเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์)  พวกเด็ก ๆ ส่วนหนึ่งก็จะอาบเล่นกันสนุกสนาน  ส่วนพวกที่ขนทรายเข้าวัดก็ขนทรายกันไป  พอสมควรแก่เวลา  ผู้เฒ่าผู้เฒ่าแก่จะบอกลา และกราบลาพระกลับบ้านกัน
  
            ในวันก่อเจดีทราย  ถ้าคนใดไม่ได้ขนทราย  ก็จะพากันไปเก็บดอกไม้ในป่าทางทิศตะวันออกของวัด  เมื่อได้มาแล้วก็มาแห่รอบอุโบสถ แล้วนำมาถวายพระ  หลังจากนั้น หนุ่มสาวก็เล่นสาดน้ำกันไป  หรือผู้ใดมีสะบ้าก็จะนำสะบ้าไปเล่นในลานวัด

            การพากันไปเก็บดอกไม้มาถวายพระนี้ จะแห่กันไปเป็นขบวน โดยมีฆ้องโหม่ง  ฆ้องกระแต  และกลอง ฯลฯ  แล้วแต่จะหาได้บรรเลงไปด้วย  แล้วก่อกองทรายเป็นรูปทรงคล้ายเจดีย์ และตกแต่งด้วยดอกไม้ให้สวยงาม  ตัดกระดาษเป็นธงปักตามเจดีย์ทราย  และปักธูป-เทียนเพื่อจุดไฟให้สว่างไสวสวยงาม   พอถึงเวลาประมาณ ๑  ทุ่ม  พระสงฆ์จะลงมาเจริญพระพุทธมนต์   และทำพิธีอุปสมบทเจดีย์ทรายตามพิธีพราหมณ์  และพอถึงรุ่งเช้าวันแรม ๑ ค่ำ  ชาวบ้านที่เป็นผู้เฒ่าผู้เฒ่าแก่ก็จะพาลูกหลานนำอาหาร ไปตักบาตรถวายพระสงฆ์  พระสงฆ์จะเทศนาโปรดเกี่ยวกับอนิสงฆ์ของการก่อเจดีย์ทรายให้ญาติโยมพุทธศาสนิกชนฟัง  และพอได้เวลาสมควรพระสงฆ์ก็จะอัญเชิญพระพุทธรูปที่เป็นประธานในพิธีกลับคืนไปประดิษฐานไว้ในอุโบสถตามเดิม