ข้าหลวงประจำเมืองจากส่วนกลางมากำกับดูแลเมืองขุขันธ์

           ดังได้กล่าวมาแล้วว่าเมืองขุขันธ์ในอดีต  เป็นเมืองใหญ่และสำคัญในภาคอีสานใต้  ซึ่งมีอาณาเขตกว้างขวางมาก  อีกทั้งยังมีเมืองที่ขึ้นต่อการปกครองของเมืองขุขันธ์อีกหลายเมือง
           ต่อมาในปี พ.ศ. 2428  -  ปี พ.ศ. 2450 ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นยุคสมัยหัวเลี้ยวหัวต่อ  อันมีผลต่อความมั่นคงของประเทศ  สมัยนั้น การจัดการปกครองของประเทศไทย  ตามหัวเมืองต่าง ๆ  จะมีตำแหน่ง   "เจ้าเมือง"  ปกครองหรือผู้ว่าราชการเมืองปกครองแล้วทางราชการส่วนกลางยังไม่ไว้ใจในความมั่นคง  รัชกาลที่ 5 จึงทรงโปรดเกล้าฯ  แต่งตั้งตำแหน่งข้าหลวงประจำเมืองใหญ่และมีความสำคัญในแต่ละภูมิภาค จากส่วนกลางมากำกับดูแลเมืองสำคัญและเมืองบริวาร อีกชั้นหนึ่งด้วย  สำหรับเมืองขุขันธ์ สมัยนั้นมีข้าหลวงประจำบริเวณขุขันธ์ (มิใช่ ตำแหน่งเจ้าเมือง หรือตำแหน่งผู้ว่าราชการเมือง) คอยดูแลกำกับการปกครองของเจ้าเมืองขุขันธ์ และเมืองบริวาร รายนามตามลำดับดังนี้ 

ลำดับที่	นาม - บรรดาศักดิ์ -ตำแหน่งข้าหลวง กำกับและตรวจราชการเมืองขุขันธ์	พ.ศ.	หมายเหตุ
1	หลวงเสนีย์พิทักษ์ - หลวงนเรน	2428-2430	ข้าหลวง ท่านแรก
2	หลวงเสนีย์พิทักษ์	2430-2431
3	หลวงครบุรี	2431-2433
4	หลวงศรีพิทักษ์ ( หว่าง )	2433-2435
5	หลวงเทพนรินทร์ ( วัน )	2435-2436
6	พระยาบำรุงบุรประจันต์จางวาง ( จันดี กาญจนเสริม )	2436-2450

หมายเหตุ  

-  พ.ศ.  2449  ย้ายศาลากลางเมืองขุขันธ์ ไปตั้งที่อำเภอกลางศรีสะเกษ  แต่ใช้ชื่อเดิมคือ  ศาลากลางเมืองขุขันธ์

- ยกเลิกระบบการปกครองแบบบริเวณ  ทำให้ตำแหน่งข้าหลวงกำกับบริเวณสิ้นสุดในปี  พ.ศ.  2450 พระยาบำรุงบุรประจันต์จางวาง ( จันดี กาญจนเสริม )ได้รับโปรดเกล้า ฯ  ให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองขุขันธ์คนที่ 2

พระยาบำรุงบุรประจันต์จางวาง
( จันดี กาญจนเสริม )