คำว่า “โฎนตา” มีที่มาจากไหนหนอ ?

คําว่า “โฎนตา” มีที่มาจากไหนหนอ ?

            ทราบมาว่าเมื่อหลายปีก่อนหลายท่านเคยอยากทราบที่มาของคำนี้ และหลายท่านก็เคยถกเถียงกันอยู่   แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าว่ากันตามความเป็นจริงแล้ว คำนี้มีที่มาจากรากศัพท์ภาษาขอมโบราณเมืองขุขันธ์​ และภาษาเขมรที่กัมพูชา คือคำว่า​​

อ่านว่า /do:n-ta: โดน-ตา / เมื่อถอดคำเทียบกับภาษาไทย  ได้ดังนี้  

ก็คือ พยัญชนะ ฎ ในภาษาขอมโคกขัณฑ์ ที่พบใช้ในใบลานในพื้นที่อำเภอขุขันธ์ และในภาษาเขมรที่กัมพูชา เป็นพยัญชนะอโฆษะ(เสียงเบา ไม่ก้อง) เมื่อเป็นพยัญชนะ ต้นออกเสียง /dɑː  ดอ / นั่นเอง

ก็คือ สระ -ู ( อู )  ในภาษาขอมโคกขัณฑ์ ที่พบใช้ในใบลานในพื้นที่อำเภอขุขันธ์ และในภาษาเขมรที่กัมพูชา ออกเสียงว่า / ʔou  โอ / เมื่อถูกนำหน้าด้วยพยัญชนะประเภทอโฆษะ

ก็คือ พยัญชนะ น  ในภาษาขอมโคกขัณฑ์ ที่พบใช้ในใบลานในพื้นที่อำเภอขุขันธ์ และในภาษาเขมรที่กัมพูชา ออกเสียงว่า /nua นัว /

ก็คือ พยัญชนะ ต ใน ในภาษาขอมโคกขัณฑ์ ที่พบใช้ในใบลานในพื้นที่อำเภอขุขันธ์ และในภาษาเขมรที่กัมพูชา ออกเสียงว่า /tɑː ตอ / 

ก็คือ สระ -า (อา) ในภาษาขอมโคกขัณฑ์ ที่พบใช้ในใบลานในพื้นที่อำเภอขุขันธ์ และในภาษาเขมรที่กัมพูชา ออกเสียงว่า /ʔaː อา /

        จากที่ได้กล่าวอธิบายมาแล้วข้างต้น เมื่อถอดคำเพื่อเขียนเป็นภาษาไทยให้ตรงกับรากศัพท์เดิมที่ใกล้เคียงที่สุด ก็จะได้คำว่า “โฎนตา ” นั่นเอง

คำว่า “โฎนตา” มีความหมายว่าอย่างไร ?

อ่านว่า  /do:n-ta: โดน-ตา / ในภาษาขอมโคกขัณฑ์ และในพจนานุกรมภาษาเขมรของสมเด็จพระสังฆราช ชวน ญาต พ.ศ. 2512 (ค.ศ.1967) หน้าที่ 309 ส่วนด้านขวาบรรทัดที่ 4 เขียนไว้ว่า

យាយ​និង​តា ។ ពួក​បុព្វបុរស ក៏​ហៅ​ថា ដូន​តា បាន​ដែរ : សែន​ដូន​តា, សំពះ​ដូន​តា (ម. ព. បុព្វបុរស ផង) ។ រ. ស. ជា ព្រះ​បិតរ (បិ-ដ) ។ แปลอธิบายความได้ว่า คำว่า โฎนตา เป็นคำนาม แปลว่า ยายกับตา หรือ พวกบรรพบุรุษ ก็เรียกว่า โฎนตา ได้เช่นกัน เช่น คำว่า​

อ่านว่า / แซน-โดน-ตา /​

แปลว่า เซ่นไหว้บรรพบุรุษ

อ่านว่า/ ซ็อมเปียะฮฺ-โดน-ตา /
แปลว่า ไหว้บรรพบุรุษ หรือไหว้ปู่ย่าตายาย นั่นเอง

อ่านว่า / นิว-เปล-บน-ปรฺเป็ยนี-แซน-โดน-ตา-เก-เทวอ-บน-อุตึฮฺ-พ็อล-โอย-โดน-ตา / แปลว่า ในช่วงเทศกาลบุญประเพณีแซนโฎนตาสารทแห่งความกตัญญูเดือนสิบ จันทรคติ เขามักนิยมทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ โฎนตา นั่นเอง

**************************************

แล้วใครผิดใครถูก ระหว่างคนที่ใช้คำว่า "โดนตา" กับคนที่ใช้คำว่า "โฎนตา"

**************************************

   >>ขอตอบว่า ตอบว่า ถูกทั้งคู่ ครับ  แต่ว่า...

        คนที่ใช้คำว่า "โดนตา" ก็คือเขาเขียนตามคำที่ได้ยินจากคนท้องถิ่นเขมรพูด นั่นคือ สัมผัสได้แค่เพียงหูได้ยินเสียงว่า /โดน-ตา/ ก็เลยเขียนตามที่ได้ยินนั้น  แต่ถ้าจะบัญญัติขึ้นมาเป็นศัพท์ในพจนานุกรมไทย...ก็ต้องเขียนให้ครบเพราะงานนี้ไม่ได้โดนแค่ตา แต่ยังโดนถึงยายด้วย...

        สำหรับคนที่ใช้คำว่า "โฎนตา" ก็คือผู้รู้ถึงรากเหง้าที่มาของคำศัพท์ หรือกล่าวว่า น่าจะรู้ลึกกว่า นั่นเอง ครับ 

        และขอฝากว่า...ถ้าท่านคิดว่า “แซนโฎนตา” เป็นประเพณีเขมร หรือของชนเผ่าเขมรอีสานใต้ของเรา ก็ต้องใช้  ฎ   คำว่า  โฎนตา ในภาษาเขมรใช้ตัว  ฎ  เขียน ไม่ได้ใช้ตัว  ด 

        เพราะคำว่า “โฎนตา” แปลว่า ปู่และย่า หรือ ตาและยาย  และยังหมายถึง  บรรพบุรุษ อีกด้วย

        ดังนั้น ประเพณีแซนโฎนตา   คือประเพณีที่มีการทำบุญอุทิศและเซ่นไหว้ให้ปู่ย่า ตายาย  และบรรพบุรุษ  ผู้ล่วงลับไปแล้ว (แม้แต่คำว่า เซ่น ก็เป็นคำภาษาเขมร คือมาจากคำว่า แซน  นั่นเอง)  คำศัพท์ในภาษาไทย มิได้มีเฉพาะเพียงคำไทยชาติเดียว  มีคำของชาติอื่นปะปนอยู่เป็นจำนวนมากโดยเฉพาะภาษาเขมร  ฉะนั้น  "แซนโฎนตา"  เขียนตามภาษาเดิมถูกต้องแล้ว  จะเขียน แซนโดนตา  ให้ตาตัวเองแตกทำไม   มันมาโดนตา ก็ตาแตกนะซิ  เฮ่อ  น่าสงสาร...555... 

ตัวอย่างหนังสือที่มีคำอธิบายคำว่า แซนโฎนตา พบจำหน่ายในร้านหนังสือเขมร

  

หมายเหตุ  เอกสารที่มีข้อความภาษาเขมรที่นำเอามาขึ้นในเวปนี้ เพราะต้องการมาประกอบหลักฐานที่มาของคำว่า "โฎนตา" เท่านั้นและมีความเห็นว่า บนโลกใบนี้ สำหรับคำว่า วัฒนธรรมประเพณี คงไม่มีพรมแดนขวางกั้นเหมือนอาณาเขตประเทศ นะครับ